مفاهیم نقاشی در کودکان

چگونه از روي نقاشي مي‌توان به ميزان اعتماد به نفس كودك پي برد؟ 
اگر كودك تمام صفحه دفتر يا ورق خود را به وسيله نقاشي پر كند، معلوم است كه از اعتماد به نفس بالايي برخوردار است و حضور خود را در ميان جمع احساس مي‌كند. اما اگر كودك تنها گوشه‌‌اي از تمام صفحه را پر كند، معلوم است كه وي از اعتماد به نفس كمتري برخوردار است. 
آيا كودكاني كه يك يا دو نفر از اعضاي خانواده خود را از نقاشي حذف مي‌كنند، مي‌خواهند منظور خاصي را به ما برسانند؟ 
بله، زيرا كودك هر چه يكي از اعضاي خانواده خود را به خود نزديكتر بكشد، مي‌خواهد علاقه خود را نسبت به آن فرد نشان بدهد، اما هر چه آن فرد را از خود دورتر بكشد يا اصلا وي را نكشد، نشان‌دهنده نفرت كودك نسبت به آن فرد است. به دليل علاقه بسياري از خانواده‌ها به جنبه روانشناسانه نقاشي كودكشان و اهميت اين مساله به بررسي مفاهيم نقاشي كودكان به صورت خلاصه مي‌پردازيم. براي اين منظور به بررسي اشيايي كه به طور معمول در نقاشي اغلب كودكان يكسان است از جمله مفهوم خورشيد، ماه، آسمان، زمين، ‌اتومبيل ، حيوانات و ... مي‌پردازيم. لطفا توجه داشته باشيد كه شما به كودك، موضوع نقاشي نمي‌دهيد و خودش، آزادانه نقاشي مي‌كند:

خورشيد و ماه

در اغلب نقاشي‌هاي كودكان، خورشيد ديده مي‌شود. خورشيد نشانه امنيت، خوشحالي، گرما، قدرت و به قول روانشناسان خورشيد به معني «پدر» است. وقتي رابطه كودك و پدر خوب است كودك خورشيد را در حال درخشيدن مي‌كشد و وقتي رابطه آن دو مطلوب نيست كودك خورشيد را در پشت كوه ناپديد مي‌كند. ترس كودك از پدر به رنگ قرمز تند يا سياه در نقاشي ديده مي‌شود. البته با يك نقاشي ما به قضاوت نمي‌پردازيم بلكه بايد چندين نقاشي كودك را بررسي كرد . ماه نشانه نيستي است. اغلب كودكان ماه را كنار قبر و قبرستان مي‌كشند، كودكان در نقاشي خود ماه را با «مرگ» معني مي‌بخشند.

آسمان و زمين

آسمان به معني الهام و پاكي است، ولي زمين به معني ثبات و امنيت است. كودكان خيلي كوچك هيچ وقت خطي براي نشان دادن زمين ترسيم نمي‌كنند، ولي در 5 يا 6 سالگي كه آغاز درك دلايل منطقي است، به كشيدن زمين نيز مي‌پردازند.

اتومبيل

در جامعه امروزي ماشين نشانه قدرت است، به همين دليل، در نقاشي‌هاي كودكان مخصوصا پسربچه‌ها، ماشين زياد ديده مي‌شود. وقتي يكي از اعضاي خانواده كه اغلب پدر و گاهي خود كودك است، رانندگي مي‌كنند از ديدگاه برون‌فكني اهميت پيدا مي‌كند. بيشتر نوجوانان به بهانه اين‌كه كشيدن تصوير آدم حوصله‌شان را سر مي‌برد يا سخت است، از كشيدن شكل آدم خودداري مي‌كنند، اما به اعتقاد پژوهشگران ترجيح دادن كشيدن ماشين در اين دوره خود به خود نشان‌دهنده وابسته بودن شخص به دنياي خارج و زندگي ماشيني است. البته اين مسائل بستگي به سن، فرهنگ و عوامل ذهني و ... نوجوان دارد.

حيوانات

اگر در نقاشي كودك شما تصاوير حيوانات ديده مي‌شود، ممكن است دلايل مختلفي وجود داشته باشد كه شما با صحبت كردن با كودك به آن پي مي‌بريد. 
كودكي كه در روستا زندگي مي‌كند يا حيوانات خانگي دارد يا عاشق حيوانات باشد و يا حتي زياد به باغ وحش برود طبيعي است كه تصوير حيوان بكشد، پس فرهنگ و طرز زندگي كودك در خانواده از اهميت زيادي برخوردار است. اگر كودك به نوعي با حيوانات رابطه نداشته باشد و حيوان براي او در دسترس نباشد، تصوير حيوان در نقاشي او اهميت خاصي پيدا مي‌كند. گاهي ممكن است كودك احساس گناه و تقصيري را كه تجربه كرده و جرات نكرده آن را ابراز كند در نقاشي و در قالب حيوان نشان دهد. مثلا كودكي ممكن است به دليل اين‌كه شب گذشته تشكش را خيس كرده و سرزنش شده،‌ احساس گناه بكند و در نقاشي‌اش شكل حيوان خاصي را مثل مارمولك بكشد. 
كشيدن حيوانات درنده نشانه فشارهاي دروني مخفي كودك است. مثلا كودكي كه نسبت به برادر كوچكتر تازه به دنيا آمده‌اش حسادت مي‌كند، در نقاشي ممكن است گرگ بكشد كه اين نشان‌دهنده ترس و دلهره كودك از تازه‌وارد كوچولو است. 
والدين بايد توجه داشته باشند كه در تجزيه و تحليل نقاشي كودكان كه كاري بسيار ظريف و حساس است، چون يك كار تخصصي و تجربي است شما راي قطعي نمي‌دهيد. كودك شما بايد خودش به ميل خودش موضوع نقاشي را انتخاب كند. 
شما نبايد بالاي سر او بنشينيد و به او مداد رنگي به ميل خودتان بدهيد، او در نقاشي كردن بايد آزادي كامل داشته باشد، در پايان نقاشي از كودك بخواهيد كه در مورد تصاوير كشيده شده براي شما حرف بزند، اين‌گونه اطلاعات به شما در تجزيه و تحليل نقاشي كودك دلبندتان كمك مي‌كند، ‌كودكان را به كشيدن تشويق كنيد، اما آنها را مجبور نكنيد كه همين الان براي شما نقاشي بكشند.  

     به نقل از وبلاگ کلاس ما http://classavaliha.blogfa.com